Sterilizasyon ve dezenfeksiyon, sağlık ve hijyen sektöründe çalışanlar için hayati öneme sahip uygulamalardır. Hastaneler, laboratuvarlar, gıda üretim tesisleri ve endüstriyel sterilizasyon gerektiren alanlarda çalışan profesyonellerin, uluslararası standartlara uygun eğitim alarak bilinçlenmesi gerekir. Hijyen.org.tr Online Hijyen Belgelendirme platformumuz, sterilizasyon ve dezenfeksiyon eğitimi sertifikası almak isteyenler için güvenilir, hızlı ve e-Devlet onaylı bir eğitim sunmaktadır.
1. Giriş ve Temel Kavramlar
• Sterilizasyon ve dezenfeksiyonun tanımı
• Dezenfeksiyon ve sterilizasyonun tarihçesi
• Sağlık sektöründe sterilizasyonun önemi
• Enfeksiyon kontrolü ve hastane enfeksiyonları ile ilişkisi
• E.H. Spaulding sınıflandırması (Kritik, Yarı Kritik ve Kritik Olmayan malzemeler)
2. Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Kontrolü
• Mikroorganizmalar (bakteri, virüs, mantar, prionlar)
• Mikrobiyal direnç mekanizmaları
• Enfeksiyon bulaş yolları ve korunma önlemleri
• Sağlık çalışanları için el hijyeninin önemi
3. Sterilizasyon Yöntemleri
A. Fiziksel Sterilizasyon Yöntemleri
• Buhar sterilizasyonu (Otoklav)
• Avantajları ve dezavantajları
• Buhar sterilizasyonunda biyolojik indikatör kullanımı
• Kuru ısı sterilizasyonu (Etüv)
• Filtrasyon ile sterilizasyon
• Radyasyon ile sterilizasyon (Gama ışınları, UV ışınları)
B. Kimyasal Sterilizasyon Yöntemleri
• Glutaraldehit (%2.0 ve üzeri konsantrasyonlar)
• Ortho-phthalaldehyde (OPA, %0.55 konsantrasyon)
• Hidrojen Peroksit (%7.5 ve üzeri)
• Perasetik Asit (%0.2 ve üzeri)
• Etilen Oksit (ETO) ile sterilizasyon
• Avantajları ve dezavantajları
• Çevresel etkileri ve sağlık riskleri
• Yeni nesil düşük ısı sterilizasyon teknolojileri
• Hidrojen Peroksit Gaz Plazma
• Ozon gazı ile sterilizasyon
4. Dezenfeksiyon Yöntemleri
A. Dezenfeksiyon Seviyeleri
• Yüksek düzey dezenfeksiyon (HLD - High-Level Disinfection)
• Orta düzey dezenfeksiyon
• Düşük düzey dezenfeksiyon
B. Kimyasal Dezenfektanlar ve Kullanım Alanları
• Alkol bazlı dezenfektanlar (%70-90 etil/isopropil alkol)
• Klor bileşikleri (Hipoklorit, klor dioksit, ppm seviyeleri)
• Fenol ve türevleri
• Kuaterner amonyum bileşikleri (QACs)
• Biguanid ve perasetik asit bazlı dezenfektanlar
C. Uygulama Alanlarına Göre Dezenfeksiyon
• El ve cilt dezenfeksiyonu
• Yüzey dezenfeksiyonu
• Tıbbi cihazların ve endoskopların dezenfeksiyonu
• Hasta odaları ve hastane ortamında dezenfeksiyon uygulamaları
5. Dezenfeksiyon ve Sterilizasyonun Etkinliğini Etkileyen Faktörler
• Organik ve inorganik kirlerin varlığı
• Mikrobiyal kontaminasyonun düzeyi
• Dezenfektanların ve sterilizanların maruz kalma süresi
• Nesnelerin yüzey özellikleri
• Sıcaklık ve bağıl nemin etkisi
6. Sterilizasyon ve Dezenfeksiyonun Doğrulanması ve Kontrolü
• Mekanik, kimyasal ve biyolojik indikatörlerin kullanımı
• Sterilizasyonun geçerliliğini doğrulama yöntemleri
• Biyolojik monitörler (Bacillus atrophaeus, Geobacillus stearothermophilus)
• Sterilizasyon sürecinin validasyonu ve kalite kontrol süreçleri
7. Sağlık Tesislerinde ve Farklı Sektörlerde Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Uygulamaları
• Ameliyathanelerde sterilizasyon ve hijyen önlemleri
• Yoğun bakım ünitelerinde sterilizasyon ve enfeksiyon kontrolü
• Diyaliz üniteleri ve sterilizasyon gereklilikleri
• Endoskop dezenfeksiyonu ve yeniden işleme süreçleri
• Gıda sektöründe hijyen ve sterilizasyon prosedürleri
• Veteriner kliniklerinde dezenfeksiyon uygulamaları
8. Pandemi Dönemlerinde Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon
• COVID-19 ve diğer pandemilerde hijyen uygulamaları
• Havalandırma sistemlerinde dezenfeksiyon teknikleri
• Hasta izolasyonu ve karantina prosedürleri
• Dezenfeksiyon protokollerinin sıkılaştırılması ve yeni tedbirler
9. Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Hataları ve Risk Yönetimi
• Yanlış uygulamaların sağlık riskleri
• Dezenfeksiyon hatalarının tespit edilmesi ve önlenmesi
• Sterilizasyon cihazlarında sık yapılan hatalar
• Risk yönetimi ve hastane enfeksiyonlarıyla mücadele
10. Uluslararası Standartlar ve Yönetmelikler
• Türkiye’de Sağlık Bakanlığı sterilizasyon ve dezenfeksiyon yönetmelikleri
• HICPAC (CDC), WHO, ISO 13485 ve CE sertifikaları ile sterilizasyon uygulamaları
• Avrupa Birliği ve ABD’de geçerli sterilizasyon ve dezenfeksiyon protokolleri
11. Sertifikasyon ve Değerlendirme
• Teorik sınav ve değerlendirme süreçleri
• Sınav ve değerlendirme kriterleri
• Sertifika geçerlilik süresi ve yenileme gereklilikleri
Sonuç ve Katılımcılara Sağlayacağı Faydalar
Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon eğitim programı ile katılımcılar:
✅ Sterilizasyon ve dezenfeksiyon süreçlerini eksiksiz öğrenecek,
✅ Sağlık, gıda, veterinerlik ve endüstriyel hijyen alanlarında uygulama yapabilecek,
✅ Uluslararası hijyen standartlarına ve yönetmeliklere uygun eğitim alacaklar.