Sterilizasyon ve dezenfeksiyon, hastanelerde, laboratuvarlarda ve hijyenin kritik olduğu tüm alanlarda enfeksiyon kontrolünü sağlamak için uygulanan temel yöntemlerdir. Bu alanda çalışmak isteyen veya sertifika almak isteyen bireylerin, sterilizasyon ve dezenfeksiyon sınavını başarıyla geçmesi gerekmektedir. Ancak, bu sınav sadece teorik bilgiyi değil, aynı zamanda uygulamalı süreçleri de anlamayı gerektirir. Bu yazıda, sterilizasyon ve dezenfeksiyon sınavında en çok karşılaşılan 20 soruyu ve doğru cevaplarını detaylarıyla ele alacağız. Sınav öncesi çalışmak isteyenler için bu Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon sınav soruları mükemmel bir kaynak olacak bu içerik, bilgilerinizi test etmenize ve eksiklerinizi görmenize yardımcı olacak.
1. Sterilizasyon ve dezenfeksiyon arasındaki temel fark nedir?
A) Sterilizasyon tüm mikroorganizmaları öldürürken, dezenfeksiyon yalnızca patojenleri azaltır.
B) Dezenfeksiyon tüm mikroorganizmaları öldürürken, sterilizasyon yalnızca patojenleri azaltır.
C) Sterilizasyon yalnızca yüzeyleri temizlerken, dezenfeksiyon tüm mikroorganizmaları yok eder.
D) Dezenfeksiyon sadece virüsleri öldürür, sterilizasyon ise bakterileri yok eder.
Doğru Cevap: A
✅ Açıklama: Sterilizasyon, tüm mikroorganizmaları ve sporları tamamen yok eder, dezenfeksiyon ise mikroorganizma yükünü azaltır ancak sporları her zaman öldürmez.
2. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel sterilizasyon yöntemlerinden biridir?
A) Glutaraldehit
B) Etilen oksit
C) Buhar sterilizasyonu
D) Alkollü dezenfektanlar
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Buhar sterilizasyonu (otoklav yöntemi), fiziksel bir sterilizasyon yöntemidir çünkü basınçlı buhar kullanarak mikroorganizmaları yok eder. Diğer seçenekler kimyasal sterilizasyon yöntemleridir.
3. Hastane enfeksiyonlarını önlemede en etkili kişisel hijyen uygulaması nedir?
A) Maske takmak
B) El hijyenine dikkat etmek
C) Hastaları izole etmek
D) Dezenfektanlı mendil kullanmak
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: El hijyeni, sağlık çalışanlarının hastane enfeksiyonlarını önlemede en etkili yöntemlerden biridir. CDC ve WHO, sağlık çalışanlarının düzenli el yıkama ve alkol bazlı el antiseptikleri kullanmasını önerir.
4. Aşağıdakilerden hangisi düşük düzey dezenfeksiyon için uygun bir kimyasal dezenfektandır?
A) Glutaraldehit
B) Klor bileşikleri
C) Kuaterner amonyum bileşikleri (QACs)
D) Perasetik asit
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Kuaterner amonyum bileşikleri, düşük düzey dezenfektanlar arasında yer alır ve genellikle genel yüzey temizliği için kullanılır. Glutaraldehit ve perasetik asit, yüksek düzey dezenfektanlardır.
5. Hangi sterilizasyon yöntemi ısıya duyarlı tıbbi cihazlar için en uygun seçenektir?
A) Buhar sterilizasyonu
B) Kuru ısı sterilizasyonu
C) Etilen oksit sterilizasyonu
D) UV ışınları ile sterilizasyon
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Etilen oksit (EO) sterilizasyonu, ısıya duyarlı malzemeler için en uygun yöntemlerden biridir çünkü düşük sıcaklıkta etkili olur ve malzemeye zarar vermez.
6. Hangi mikroorganizma türü dezenfektanlara karşı en dirençlidir?
A) Bakteri sporları
B) Virüsler
C) Mantarlar
D) Gram-negatif bakteriler
Doğru Cevap: A
✅ Açıklama: Bakteri sporları, en dirençli mikroorganizma türlerinden biridir. Sporlu bakteriler (örneğin, Clostridium difficile) genellikle yalnızca yüksek düzey dezenfeksiyon veya sterilizasyon ile yok edilebilir.
7. Aşağıdakilerden hangisi sterilizasyonun etkinliğini doğrulamak için kullanılan bir biyolojik indikatördür?
A) Bacillus atrophaeus
B) Kuaterner amonyum bileşikleri
C) Sodyum hipoklorit
D) Alkol bazlı dezenfektanlar
Doğru Cevap: A
✅ Açıklama: Bacillus atrophaeus ve Geobacillus stearothermophilus sporları, sterilizasyonun etkinliğini test etmek için kullanılan biyolojik indikatörlerdir.
8. Buhar sterilizasyonunda (otoklav) standart sıcaklık ve süre parametreleri nedir?
A) 134°C’de 3-5 dakika
B) 121°C’de 15-20 dakika
C) 100°C’de 30 dakika
D) 150°C’de 10 dakika
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: Buhar sterilizasyonu için en yaygın parametreler 121°C’de 15-20 dakika veya 134°C’de 3-5 dakikadır. 100°C’de sterilizasyon sağlanamaz çünkü buhar basıncı yeterli değildir.
9. Aşağıdaki yüzeylerden hangisi dezenfeksiyon işlemine en fazla ihtiyaç duyar?
A) Hasta odalarındaki cam yüzeyler
B) Hastane ameliyathane ekipmanları
C) Ofis masaları
D) Bekleme salonundaki oturma alanları
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: Ameliyathane ekipmanları kritik malzemelerdir ve cerrahi işlem sırasında doğrudan vücut dokularıyla temas eder. Bu nedenle, yüksek düzey dezenfeksiyon veya sterilizasyon gereklidir.
10. Hastane ortamında COVID-19 gibi virüslerin yayılmasını önlemek için hangi havalandırma sistemi kullanılmalıdır?
A) Normal klima sistemleri
B) HEPA filtreli havalandırma
C) Nemlendirici cihazlar
D) Açık pencere havalandırması
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: HEPA filtreler, havadaki partiküllerin %99.97’sini filtreleyerek virüslerin yayılmasını önler. Bu sistem, özellikle ameliyathaneler ve yoğun bakım ünitelerinde kullanılır.
11. Aşağıdaki dezenfektanlardan hangisi yüksek düzey dezenfeksiyon için kullanılır?
A) %70 alkol
B) Klor bileşikleri
C) Glutaraldehit
D) Kuaterner amonyum bileşikleri
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Glutaraldehit, endoskoplar ve cerrahi aletler gibi kritik tıbbi ekipmanlarda kullanılan yüksek düzey dezenfektanlardan biridir. Alkol ve kuaterner amonyum bileşikleri düşük ve orta düzey dezenfektanlardır.
12. Hangi sterilizasyon yöntemi, mikroorganizmaları DNA hasarı oluşturarak etkisiz hale getirir?
A) Buhar sterilizasyonu
B) Hidrojen peroksit plazma
C) Kuru ısı sterilizasyonu
D) Filtrasyon
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: Hidrojen peroksit plazma sterilizasyonu, mikroorganizmaların DNA’sına zarar vererek sterilizasyon sağlar ve özellikle ısıya duyarlı tıbbi cihazlar için uygundur.
13. Sterilizasyon sırasında biyolojik indikatörlerin amacı nedir?
A) Sterilizasyon cihazlarının sıcaklığını ölçmek
B) Dezenfektanların etkinliğini belirlemek
C) Mikroorganizmaların tamamen yok edildiğini doğrulamak
D) Hastaların enfeksiyon riskini ölçmek
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Biyolojik indikatörler, sterilizasyon sürecinin mikroorganizmaları tamamen yok edip etmediğini doğrulamak için kullanılır. Bacillus atrophaeus ve Geobacillus stearothermophilus gibi sporlar kullanılarak test edilir.
14. Hangi faktör dezenfeksiyonun etkinliğini azaltabilir?
A) Organik kirlerin varlığı
B) Yüksek sıcaklık
C) Uzun maruz kalma süresi
D) Kimyasal dezenfektanların doğru oranlarda kullanılması
Doğru Cevap: A
✅ Açıklama: Organik kirler (kan, protein, yağ gibi maddeler), dezenfektanların mikroorganizmalara ulaşmasını engelleyerek etkinliğini azaltır. Bu nedenle yüzeyler önce temizlenmeli, sonra dezenfekte edilmelidir.
15. Dezenfeksiyon işlemi aşağıdakilerden hangisi için yeterlidir?
A) Cerrahi aletler
B) Endoskoplar
C) Hasta yatakları
D) Enjeksiyon iğneleri
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Hasta yatakları gibi kritik olmayan yüzeyler dezenfekte edilerek yeterli hijyen sağlanabilir. Ancak cerrahi aletler ve iğneler kesinlikle steril edilmelidir.
16. Aşağıdaki maddelerden hangisi el hijyeni için önerilir?
A) %70-90 alkol bazlı el antiseptiği
B) %10 klor çözeltisi
C) Fenol bileşikleri
D) Hidrojen peroksit
Doğru Cevap: A
✅ Açıklama: %70-90 alkol bazlı antiseptikler, el hijyeninde en etkili ve güvenli yöntemdir. Klor ve fenol bileşikleri cildi tahriş edebilir.
17. Ameliyathane ortamlarında hangi havalandırma sistemi önerilir?
A) Doğrudan pencere havalandırması
B) HEPA filtreli havalandırma sistemi
C) Nemlendirici cihazlar
D) Radyasyon sterilizasyonu
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: HEPA filtreler, ameliyathanelerde havadaki mikroorganizmaların %99.97’sini filtreleyerek enfeksiyon riskini azaltır.
18. Endoskopların yüksek düzey dezenfeksiyonu için aşağıdaki kimyasallardan hangisi kullanılır?
A) Etilen oksit
B) Hidrojen peroksit
C) Glutaraldehit
D) Alkol bazlı dezenfektanlar
Doğru Cevap: C
✅ Açıklama: Glutaraldehit, yarı kritik cihazlar olan endoskopların yüksek düzey dezenfeksiyonu için kullanılır.Etilen oksit sterilizasyon içindir.
19. Aşağıdaki yöntemlerden hangisi tıbbi cihazların sterilizasyonunda kullanılmaz?
A) UV ışınları
B) Etilen oksit gazı
C) Buhar sterilizasyonu
D) Kuru ısı sterilizasyonu
Doğru Cevap: A
✅ Açıklama: UV ışınları, mikroorganizmaları öldürmede etkilidir ancak yüzeylere sınırlı etki eder ve penetrasyon derinliği düşüktür. Bu nedenle sterilizasyon yöntemi olarak kabul edilmez.
20. Türkiye’de sterilizasyon ve dezenfeksiyon süreçlerini düzenleyen kurum aşağıdakilerden hangisidir?
A) ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü)
B) Sağlık Bakanlığı
C) WHO (Dünya Sağlık Örgütü)
D) CDC (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi)
Doğru Cevap: B
✅ Açıklama: Türkiye’de sterilizasyon ve dezenfeksiyon süreçleri Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen yönetmeliklere göre düzenlenmektedir. WHO ve CDC küresel rehberler sunsa da, Türkiye’de yasal düzenlemeleri Sağlık Bakanlığı yapar.
Sterilizasyon ve dezenfeksiyon sınavı, hijyen standartlarına uyum sağlamak ve profesyonel yetkinlik kazanmak isteyenler için büyük bir adımdır. Bu yazıda paylaşılan 20 soru ve cevap, sınava girmeden önce bilmeniz gereken en önemli noktaları kapsayarak başarılı olmanıza katkı sağlayacaktır. Unutmayın, bu sınav yalnızca bir belge almak için değil, sağlık ve güvenliği sağlamak için gerekli olan bilgileri edinmenizi amaçlamaktadır. Sorular üzerinde çalışarak kendinizi test edin, eksik olduğunuz konuları tekrar gözden geçirin ve sınavda yüksek bir başarı elde edin! Başarılar dileriz! 🚀